Bestekâr, ses ve saz sanatkârları, hoca ve koro şefi, Bestenigâr Ziyâ Bey hakkında.
Hayâtı
Mûsikî tarihimizde; Üsküdarlı Ziyâ Bey, Bestenigâr Ziyâ Bey, Hoca Ziyâ Bey, Hanende Ziyâ Bey gibi isimlerle tanınır. Ziyâ Bey, 1877 yılında İstanbul’un, Üsküdar semtinde dünyâya geldi. Ünlü mûsikîşinaslardan, Behlül Efendi’nin yeğenidir.
İlkokul ve rüştiyeyi bitirdikten sonra, Harbiye Nezâreti’nde memuriyet hayâtına atıldı ve 1916 yılında buradan emekli oldu. Bundan sonra kendisini tamamen müzik çalışmalarına verdi. Yıllarca çeşitli müzik çevrelerinde çalıştıktan sonra, bir müzik okulu açması için, Mersin’e dâvet edildi.
Bestenigâr Ziyâ Bey’in sesinin güzelliği, çok küçük yaşlarında dikkatleri çekmişti. Dayısı Behlül Efendi’nin çevresinde bulunan ünlü ses ustalarını dinleyerek üstün bir müzik zevki elde ettiği gibi, bu büyük hanendeleri yakından tanımış oldu.
Kısa sürede güçlü hanendeliği, repertavurının zenginliği, derin müzik bilgisi ile üne kavuştu. O zamanki kalburüstü ses ve saz sanatkârlarının arasında yer aldı. Özel müzik okullarında, konak ve saraylarda hocalık etti ve “Hoca” olarak bilindi. “Şark Mûsiki Cemiyeti, Üsküdar Mûsiki Cemiyeti” gibi, özel öğrenim kuruluşlarında uzun yıllar öğretmenlik yaptı.
Darülelhan’ın öğretim kadrosunda görev aldı. Bugünkü anlayış içinde, korolar yönetti ve çok öğrenci yetiştirdi. En tanınmış olanlarından, Münir Nurettin Selçuk ile Selahattin Pınar sayılabilir. O dönemden yetişip de, Hoca Ziyâ Bey’den ders almış olan pek çok sanatkâr vardır. Hoca Ziyâ Bey geleneksel ses icrâmızın bir tâkipçisi ve ustasıydı.
Eski uslûbu devam ettirmekle birlikte, buna kendi anlayış ve yorumunu katarak bir “Ekol” yaratmıştı. Hanende Nedim Bey’le başlayan, hânende Hüsameddin Bey’le devam eden bu yolun son ustasıydı.
Bu uslûbu hocasından devralan Münir Nureddin Selçuk, kendinden sonra gelen ses sanatkârlarına aktardı. Bestenigâr makâmını çok sever, bu makamdan yüzlerce eser bilirdi. Bu yüzden bu makâmın adı kendisine sıfat olarak verilmiştir.
Bestenigâr Ziyâ Bey, bestekâr olarak on kadar eser bestelemiştir. Mûsikimizde onun asıl önemi, bestekârlığından çok hanendeliği ve öğretmenliğindedir. 1923 yılında Mersin’de vefât etmiştir.
Kaynak: onur-board.eu