
Câmi müziği formlarından, Mevlid formu hakkında.
Mevlid Formu
Mevlid’in kelime manâsı, “doğum yeri, doğum zamanı” demektir. Istılâh (terim) manâsı ise, “Hz. Muhamed’in doğumunu, peygamberliğini, miracını, mucizelerini, vefâtını konu alan mesnevî türündeki şiirlerin, irticalî beste ile okunmasından meydana gelmiş bir Câmi müziği formudur.”
Mevlid formu, “bahir” adı verilen bölümlerden oluşur. İslâm Dünyâsı’nda pek çok şâir Mevlid yazmışsa da, bütün eski Mevlidler’i unutturup, bugüne kadar önemini koruyarak ayakta kalan Süleyman Çelebi (ö.1422)’nin “Vesîletü’n-Necat” adlı eseri olmuştur.
Bahir araları, Sûre, Tevşîh, İlâhi ve Kasîdeler ile bezenir. Bahirlerde, mevlidhanın müzik bilgisi ve zevkine göre çeşitli makam geçkileri yapılır. Yeri gelmişken, şu hususu belirtmekte yarar görüyoruz: Dinî şiirin mûsikîyle kaynaştığı Mevlid cemiyetleri, bilhassa Türkler arasında çok rağbet kazanmıştır.
Bunu da, halkın Mevlid törenlerini eski şölenlere, yâni bediî toplantılara benzetmesine ve bu törenleri arzulamasına bağlayabiliriz. Bundan dolayı Mevlid törenlerine büyük önem verilmiş ve bu törenler, başka hiçbir milletle görülmeyecek şekilde benimsenmiştir.
Dr. Yavuz Demirtaş
Kaynak: ktp.isam.org.tr