Alevilerin temel ibadeti olan Cem âyinlerinin ayrılmaz bir parçası da, semâh dönmektir. Semâh, cem’in belli bir aşamasında bağlama eşliğinde kadın ve erkek canların çalınan ezgiler eşliğinde birlikte yaptıkları dinsel törenlerdir.
Semâh dönülmeyi, Cem âyininden ayırmak olası değildir. Semâh dönmek, Cem âyini içinde yapılan 12 hizmetten biridir.
Cem âyini sırasında törenin bazı bölümlerinde ve özellikle son bölümünde, dedenin işareti ile kadın ve erkek canlar semâha kalkarlar. Semâh dönen canlar; duygunun, sevginin, aşkın dorukda olduğu bir duygulu an yaşarlar. Semâh dönenler adeta kendinden geçercesine büyük bir aşkla, şevkle ve huşu içinde ayrı bir dünyâya yolculuk edercesine, izleyen canları da büyüleyecek tarzda su gibi akıp giderler.
Alevilerin döndükleri Semâhı onların ibâdeti olan Cem âyinlerinden ayrı düşünmek ve incelemek yanlıştır. Aleviliğin kutsal kitabı olan İmam Cafer Buyruğu ve halk arasında yaşayan mevcut inançta, semâh 12 hizmetten biri olarak yapılır. Yani Semâh Alevilerin yaptıkları bir ibadetin parçasıdır.
Ülkemizde son üç beş yıldır Alevilik kendisini tanıtmaya başladığından beri, semâh dönmek daha da bir güncellik kazanmıştır. Yüzyıllarca gizli saklı yapılan Cem âyinlerinin bir parçası olan semâh, yapılan çeşitli törenlerde, şenliklerde folklorik gösteriler içine konmuştur.
Bu durum ilk başta Alevilerin hoşuna gitmiş. Kendi kültürlerinin tanınmasına hizmet eder düşüncesi ile seyirci kalınmıştır. Yapılan semâhlar alevi olan ve olmayan kesimlerce tanınmış ve beğeni kazanmıştır.
Çünkü alevi ana babadan doğup da, bugün Cem görmemiş bir kuşak oluşmuştur. Bu kuşak, bir anlamda semâhları dışa açık alanlarda yapılan etkinliklerde izleyerek Aleviliği örmeye, öğrenmeye çalışıyordu. Ama dışa açılmanın sınırı, içkili toplantılarda semah dönmek olmaya başlayınca, iş bir anlamda çığırından çıkabilirdi.
Bu nedenle semâhlar, alevilerin ibadeti olan cemin bir parçasıdır. “O” nun yeri orasıdır. Semâh ibadetin bir parçasıdır. Semâh dönmek bir eğlence aracı olamaz. Semâh içkili, eğlenceli toplantılara ise asla meze olamaz.
Semâh dönmek, Cem âyini dışında olsa olsa çok ağır başlı bir biçimde özüne uygun bir tarzda; Hacı Bektaş Veli Anma Törenleri, Abdal Musa anma törenleri gibi ağırbaşlı etkinlikler dışında yapılmamalıdır.
Kaynak: alevikutuphanesi.wordpress.com