Türk halk müziği ses ve saz sanatçılarımızdan Mûsâ Eroğlu’nun; hayâtı, sitemde bulunan seslendirdiği eserlerin ayrıntılı bilgileri, sözleri, notaları ve video yorumları.
Hayâtı
1944 yılında, İçel’in, Mut İlçesinde dünyâya gelen Mûsâ Eroğlu… Türk halk müziği ile bütünleşmiş bir ömür. Mûsâ Eroğlu’nun, Türk Halk Müziğine katkısı, o denli çok boyutlu ki, kendisini, hangi yönüyle târif etsek, mutlaka birkaç yönü eksik kalacak.
Mûsâ Eroğlu’yu ayıran en önemli fark; besteci, yorumcu, derlemeci, halk bilimi araştırmacısı ve eşsiz sazıyla, Türk Halk Müziğinin özgün sesi olma özelliklerini bir arada bulundurmasıdır.
Mütevazi ve idealist çizgisiyle, 24 saatini, daha doğrusu bütün bir yaşamını, halk müziğine adamıştır. Mûsâ Eroğlu, bugün 70 yaşında ve Türk Halk Müziğinin, genç kuşaklara sevdirilmesi ve geniş kitlelere ulaştırılması için büyük bir çaba içinde.
Mûsâ Eroğlu, her yıl, belli bir yörenin müziğini, folklorik boyutuyla bütünleştirerek, araştırıp ortaya çıkarıyor.
Böylece, Türk halk müziğini, dünden bugüne taşıyan yöresel ezgileri, evrensel müziğin formları içinde, günümüz insanına ulaştırırken, ulusal kültüründe devamlılığına katkıda bulunuyor.
Taşeli yöresi Türkmenleri ile ilgili yaptığı araştırmaları, “Kütük” isimli kitapta topladı ve bu kitap, Kültür Bakanlığı tarafından yayınlandı.
Mûsâ Eroğlu, günümüze kadar Karacaoğlan üzerine yapılmış en kapsamlı araştırmayı gerçekleştirerek, Halk Bilimi araştırmalarında, önemli bir sayfa açtı.
Büyük halk ozanı Karacaoğlan‘ın, pekçok eserini ortaya çıkaran ve bunları, özgün sesiyle saza döken Eroğlu, bu yönüyle, günümüzün Karacaoğlanı olarak nitelendirilmektedir.
Mûsâ Eroğlu, büyük halk ozanları ve kahramanları olan; Karacaoğlan, Dadaloğlu ve Köroğlu‘nun, eserleri yanı sıra, günümüz halk şâirlerinin şiirlerini de, besteleyip yorumlamaktadır.
Bu eserlerden, sözleri Abdurrahim Karakoç’a âit olan, Mihriban isimli bestesi, halkımız tarafından büyük ilgi gördü ve şu ana kadar, değişik tarzda sanatçılar tarafından, en fazla yorumlanan eser oldu.
Sazını, vitiözce kullanarak, Türk Halk Müziğinin bu çalgısının, genç kuşaklar tarafından sevilmesinde, büyük rol oynamaktadır. Bu gün, pek çok genç sanatçı, Eroğlu’nu ve onun tarzını örnek alarak, Halk Müziği çalışmalarına yön vermektedir.
Bu yönüyle, Mûsâ Eroğlu, Halk Müziğinde bir ekoldür. Mûsâ Eroğlu, bugüne kadar 3 bine yakın derleme yaptı. Solo olarak, 12 kaset çıkardı. Ayrıca, Ârif Sağ, Muhlis Akarsu, Yavuz Top ile birlikte, 4 kasetten oluşan, “Muhabbet” serisini hazırladı.
Mûsâ Eroğlu, Türk Halk Müziğinin, diğer ulusların müzikleriyle birlikte, evrensel boyutta temsil edilmesi için, önemli çalışmalar içinde bulunmaktadır.
Unesco’ya, kurumun kültürel çalışmaları çerçevesinde, semâhlardan oluşan eserler hazırladı. Fransa’da, etnik müzikler üzerine çalışan özel bir kurum için, “Anadolu Müzikleri” bir CD hazırladı.
Avrupa’dan, Avustralya’ya, Türki Cumhuriylerden, A.B.D.’ye kadar, dünyânın pek çok ülkesinde, resitaller verdi. Evrensellik normları içinde, Sevdâ Türküleri yanı sıra, müziğin, protest boyutuna da bağlı kalarak, toplumsallık çizgisini geliştirdi.
Kavimler kapısı, Anadolu
Bir toplumun, türküsünden öte, gücü yoktur. Toplum, türkü damarından beslenir, türküyü de, aynı damardan besler. Türkü, her toplumsal olayda, her bireysel yangında, kendini yeniden üretir.
Türküde, durgunluk yoktur, toplumların yaratıcı dinamizmi, en başta, türkülerde kendini belli eder. Gücü de, buradan gelir. Bunu güç bilip, savaşır mı, yakıp yıkar mı?
Tam tersine, savaşın önünü keser, vuranın, kıranın, bileklerine sarılır, söz filizlerinin tohumunu, yakıp yıkanın, yüreğine eker.
Türkü; kabalığı, kini, öfkeyi ve düşmanlığı, insandan öte kılan, uygarlık soluğudur. Bu soluğu, başka hiç bir güç kesemez. Türkü, bir anda toprakta, insanda üreyen gerçekliğin, güzelliğin kaynağı olur.
Toplum, toprakların, türkü de, toplumun varlığıdır. “Söz” adına yaratılmış her şeyin özünde, türkü vardır. Şiir de, anlatının da kaynağı, gidip, türkülere dayanır. Türkü acıyı, ağıda dönüştürür.
Türkü, bu boyutuyla, duyguların, insan varlığını söze dönüştüren ezgilerin tarihidir. Onun için, hiç umulmadık zamanlarda, birden can bulur ve toplumun, direnç soluğu olur.
Türkiye’nin, son 30 yılı, türkülerin, toplumsal acıya nasıl sâhip çıktığının, tarihidir. Yunus‘lar, Pir Sultan‘lar, Karacaoğlan‘lar, Nâzım‘lar ve o soydan gelen ozanlar, birden güncelleşmiş, darlıklara düşürülmüş ve insanımıza umut olmuştur.
Anadolu’nun verimli kapısından, nice kavimler geldi, geçti. Her kavim, üretti, beslendi, emeğiyle ve kültürüyle, toprağın hakkını verdi. Toprak da, ondan hakkını esirgemedi.
Bu emek, tarihi bağlamında, hangi dinden, hangi halk kaynağından gelirse gelsin, aynı toprakta yaşayan halk, hep bir kültür imecesi içinde olmuşlardır.
Bu imeceyi bozup, egemen olanlar, kendileri ne isterlerse onu vererek, halkı, yozlaştırmaya çalışmışlardır. Halk, almamayı bildiği gibi, kendi içinde kendi kültür kozasını da örmüştür.
Bu kozayı görecek gözü olmayan ses bülbülleri (!), ancak başka kültürlerin pazarlayıcısı olarak, bir süre ortada görünmüşler, sonra silinip gitmişlerdir.
Bugün, müzik adına, Amerikaların, Avrupaların, döküntü toplayıcıları da, aynı sonuçla karşılaşacaklardır. Ne denli yozlaştırmaya çalışsalar, halkın yarattığı öz müziği, hiçbir güç, halklara unutturamaz.
Semâhları, Karacaoğlan‘ı, Nesimi‘yi, İbreti’yi Veysel‘i ve Mahsuni‘yi yorumlayan Mûsâ Eroğlu, bu türkü kültürünün çağdaş yüzüdür.
Mûsâ Eroğlu, binlerce yıllık saz geleneğiyle, ses tellerine kattığı, ezgi inceliğiyle, Karacaoğlan’a, semâhlardaki canların soluğa, Barakağzına, Mahzuni Şerif‘in, Muhsin Akarsu’nun, yaratıcı tarihine, kendisini katıyor. Sanatçı, beslediği kaynağı, olduğu yerde bırakmayan insandır, sanata, durağanlık yakışmaz.
Sanatsal değer taşıyan her ürün, kendini var etmiş her çağ insanının emeğinin izini taşır. Mûsâ Eroğlu’nun emeği, bu soydandır.
Onun, sözünü özüyle koruyarak yaptığı çağdaş yorum, Karacaoğlan’ı, Çukurova’nın, Toros yörüklerinin ezgi serüvenini, bugünlere getiriyor. Karacaoğlan, Torosların bir güzellik, bir sevgi, bir söyleyiş, bir düşünce kaynağıdır.
Yüzyıllar boyu bir köşede bırakılan Karacaoğlanlar’dan, Pir Sultanlar’dan uzak kalış, halklara çok şey kaybettirmiştir. Bugün, türkünün yaratığı halk duyarlığıyla, onların yaratıcı toprağına yüz sürme dönemi başlamıştır.
Yaşar Kemâl, Çukurova ve Toros doğasının, insanının söz serüvenini kurtarmak için, bir “abdal” gibi dolaşmıştır. Soylu ozanlar da, Anadolu topraklarının ezgi serüveninin ardındadırlar.
Türkü, kötülüğün ve yozlaşmanın karşısına çıkar. Bunun tam tersine, türkülerimizi kullanarak, saz soytarılığı yapanların, “imaj” meraklısı, süs bebekleri hakkından, gene türküler gelecektir.
Dün Yunus‘tu, Kaygusuz Abdal’dı, Pir Sultan‘dı, Karacaoğlan‘dı, bugün de Mûsâ Eroğlu… Mûsâ Eroğlu, Anadolu’nun Ozanata soyundan geliyor. Söyledikleriyle, Anadolu’nun, daha da ötelerinin ozan onurunu, engin insan sevgisini, halkın, acıyı bal eyleyen yüce sabrını dile getiriyor.
Onu dinlerken, soluğumuzun genişlediğini duyumsar, bir güzelliği yaratmanın halkçı onuruyla, gönlünüz havalanır. Bedenden soyutlanmış bir “kul” önündeki nimete, secde kılan bir ermiş olursunuz. Hem dünyâya eş tek bir varlık, hem evreni kucaklayan bir derviş…
Türkü, güven ve onur kaynağıdır. Semâhlarda, Barak ağzında, hele Karacaoğlan ezgilerinde, bir güzellik yaratma duygusunun doruklarında, sonsuzluğu yaşar Mûsâ Eroğlu.
Türküsü olanın, sabrı da olur, güzelliği de, gücü de… Türkü, insan yüzü gibidir. Her yüz, Ali Şavkı gibi, hem güleçtir, hem soylu. Hilmi Dede, Baba geleneğinin ozanıdır.
Kendi yüzüne aynayı tutup, evrensel sonsuzluğu gören ozan soyundan. Bu, tüm insanlığın sevgisini, güzelliğini, bir “yüz” de görmenin, Anadolu serüvenidir. Mûsâ Eroğlu, Toroslardan kopup gelmiş, bir ezgi ustasıdır. Bu ezgiyi, ezgilerle bezeyip, halkın soluğu, onuru yapan, gene odur.
Yorumladığı ezgilerde, binlerce yıllık ozanlığın töresi, hoşgörüsü ve bilgisi yansır. Mûsâ Eroğlu’nu dinlerken, Anadolu’nun kapısını aralamış tüm kavimlerin, yüreğinin orta yerinde bulursunuz kendinizi, türküde, türküleşirsiniz.
Türkü, insanlaşmadır ve insanı insanla çoğaltan, bir uygarlık soluğudur. Mûsâ Eroğlu, bu insanca emeğin, güleç yüzüdür.
Kaynak: musaeroglu.com.tr
Mûsâ Eroğlu anlatıyor
