Türk sanat müziği usûllerimizden, Aksak, Ağır aksak ve Yürük aksak usûlünün resimli vuruş örnekleri ile tanıtımı ve Turan Mamay tarafından, usûlün vuruluşu videosu.
Aksak usûlü
tanımı
- Dokuz zamanlıdır. Bir Sofyan ve bir Türk Aksağından meydana gelir. 9/4, 9/8 ve 9/16 lık değerlerde vurulur.
- 9/4 lük değerde vuruluşuna, Ağır aksak usûlü,
- 9/8 lük değerde vuruluşuna, Aksak usûlü,
- 9/16 lük değerde vuruluşuna da, Yürük aksak usûlü denir.
vuruluşu
Aksak usûlü
Ağır aksak usûlü
Yürük aksak usûlü
tanımı
Dokuz zamanlı aksak usulünün, en yürük mertebesidir. Türk müziği usûl sisteminde, küçük usûl sınıfına giren usûlün; 9/4’lük mertebesine ağır aksak, 9/8’lik mertebesine aksak, 9/16’lık mertebesine de yürük aksak usûlü adı verilir.
Ancak uygulamada, bu usûldeki eserlerin başına 9/16 yazılması tercih edilmemiştir. Bunun yerine, yine 9/8 yazılır ve portede usûl rakamının üzerine “yürük” veya “yürük aksak” ibaresi konularak, usûlün gidişi belli edilir.
Bu usûl, aksak usulünde olduğu gibi, kendi formunda dört zamanlı sofyan usûlü ile yine kendi formunda beş zamanlı bir Türk aksağı usûlnün (bir dört zamanla, bir beş zamanın) birbirine eklenmesinden meydana gelmiştir.
vuruluşu
Görüldüğü gibi, yürük aksak usûlünün, yapı bakımından, ağır aksak ve aksak usûlünden hiçbir farkı yoktur. Bu sebeple, bazı müellifler, yürük aksak adlı ayrı bir usûlün bulunduğunu, kabul etmemişlerdir.
Ancak, usulün çok yürük oluşu, bu usûldeki eserlerin icrâsı sırasında, usûl ile tâkibini, yâni vuruluşunu güçleştirir.
Turan Mamay, Aksak usûlünün vuruluşunu gösteriyor
