Ağır semaî formu, beste formundan hemen sonra fasıllardaki sıraya göre yer alırlar. Adından da anlaşıldığı gibi yapısı ağır, etkili bir formdur. Küçük usûllerle ölçülmüşlerdir. Ağır semaîlerde kullanılan usûller 10/4’lük Ağır aksak semaî, 10/8’lik Aksak semaî ve 6/2’lik Ağır sengin semaî‘dir.
Ağır semaîler, yapı itibariyle beste formunu andırırlar. Hane, terennüm gibi bölümler bestede olduğu gibi semaîlerde de bulunur. Ancak küçük usûllerle ölçülmüşlerdir. Küçük usûllerle yapılmalarından dolayı Ağır semaîler daima Bestelerden sonra ikinci sırayı alırlar. Güfteli kısımla aynı veya değişik usûlle bestelenebilen terennümler, ilk iki mısradan sonra ve başlı başına bir bölüm teşkil edecek uzunlukta ise, form “Nakış ağır semaî” adını alır.
Aksak semaî ya da Sengin semaî usulünde bestelenip, fasıllarda bestelerden sonra, şarkılardan önce okunan eserlerdir. Bestelerden farkları, mutlaka Sengin semaî ya da Aksak semaî usulünde olmalarındadır.
Ezgisel akışları şöyledir:
1. Mısra
Terennüm
2. Mısra
Terennüm
3. Mısra
Terennüm
4. Mısra
Terennüm
