Hacı Fâik Bey, 1831 yılında Üsküdar’da dünyaya geldi. Küçük yaşında Enderûn’a alınarak mûsikîyi Dellâlzâde İsmail Efendi‘den öğrendi. Enderûni Ali Bey ve Hacı Ârif Bey‘in yakın arkadaşıydı. Saraydan ayrıldıktan sonra, Aksaray’daki “Kız Sanayi Mektebi” müdürlüğünde bulundu ve Hacc’a gitti.
1891 yılında, altmış yaşlarında öldü ve Karacaahmed Mezarlığı’na defnedildi. Hoşsada’da Hâfız Osman Efendi‘den naklen verilen bilgiye göre, orta boylu ve zayıf yapılı bir kimseymiş. Ölüm tarihi hakkında bilgi veren bütün kaynaklarda çok değişiktir ve genellikle 1890 – 1891 yılı kabul edilmektedir.
Hacı Fâik Bey XIX. Yüzyılın en dikkate değer ve bu dönemin kudretli, başarılı bestekârlarından birisidir. Mûsikîmizin dinî, dindışı kısımlarında âyinden ilâhiye, kâr’dan şarkıya kadar birçok eser bestelemiştir. Hacı Fâik Bey eserlerinin her türüne kendi damgasını vurmuş olan bir sanatkârdır.
İyi bir neyzen ve giriftzen olmasına rağmen, daha çok usta bir hanende olarak tanındı. Sâlim Bey gibi saz eseri değil söz eserleri besteledi. Sadeddin Nüzhet Ergun, dinî eserlerinde az çok şarkı tavrının bulunduğunu ileri sürmektedir. Sâdilik ve Mevlevilik tarikatlerine mensuptu.
Yegâh ve Dügâh makamlarında iki Mevlevi Âyini bestelemiş, sadece bir bölümü bilinen Yegâh Âyini unutulmuştur. Dügâh Âyini ise zamanında birkaç kez Üsküdar Mevlevihânesi’nde okunmuş ve sonradan notaya alınmıştır. Nota bilmediği sanılan Hacı Fâik Bey beşyüzden çok eser bestelemiş, bunlardan yüzelli kadarı günümüze gelebilmiştir. Büyük beste formlarının son ustasıdır.
Şiirle uğraşmış, eserlerinin çoğunun sözlerini kendisi yazmıştır. Şiirde kullandığı Türkçe o zamanki anlayışa göre daha sadedir. Daha çok halk zevk ve sanat anlayışına yakın bir dili vardır. Şiirlerinde “Fâik” mahlasını kullanmıştır. Bütün bunların dışında Hacı Fâik Bey mûsikîmize büyük hizmette bulunarak çok sayıda öğrenci yetiştirdi.
Bunların en belli başlı olanları şunlardır: Hammami-zâde Osman Efendi, Hacı Kirami Efendi, Hâfız Ahmed Nazif Efendi, Said Özok, Sultan Mehmed Vahdeddin, Mersiyehan Hacı Süleyman Tevfik Efendi. Türk Mûsikîsi repertuarında bulunan eserleri iki mevlevi âyini, tevşih, şuğl ve ilâhiler, iki kâr, on beste, yürük ve aksak semailer ile, seksen altı şarkıdan ibaretttir.
