Hayâtı hakkında kesin bilgi bulunmayan Âşık Ömer ile ilgili olarak araştırmacılar, onun bir şiirindeki “Kendim Gözleveli, Ömer’dir ismim” mısrasına dayanarak; Konyalı, Aydınlı veya Kırımlı olabileceğini söylemektedirler.
S. Nüzhet Ergun, onun Kırımlı Şerifî’den ders aldığını söyler.
1707 yılında İstanbul’da vefat etmiştir. İlk şiirlerinde “Adlî” mahlasını kullanmışsa da, sonradan aldığı “Ömer” mahlasıyla tanınmıştır.
Hem divan, hem de halk edebiyatı tarzında yazılmış şiirlerinden meydana gelen bir divanı vardır. Divan’ı yayımlanmıştır. Bazı şiirleri, Gevherî’nin şiirleriyle karıştırılmıştır.
Ömer 20 yaşına kadar bölgede kalır. Askere gittikten sonra, uzun bir süre 10 – 15 yıl asker şairi olarak Avrupa ve Rusya sınırlarında dolaşır.
Bu nedenle şiirlerinin çoğunda vatan hasretiyle yanıp tutuştuğu görülür. Ömer aruz ve hece ölçüsüyle şiirler yazmıştır. Divan şairlerinden oldukça etkilenmiştir.
Şiirlerinde ilk başta divan şairlerine özenerek “Adli” mahlasını kullanmış, daha sonrasında ise “Ömer” mahlasını tercih etmiştir. Heceyle yazdığı şiirleri aruzla yazdıklarına nazaran daha başarılı olduğundan dolayı hece şiirleriyle tanınmıştır.
Bu alanda çağdaşı Kayıkçı Kul Mustafa’dan etkilendiği görülür. Ayrıca binin üzerinde şiir yazmış olup, âşık edebiyatının en fazla eser bırakan sanatçısıdır. Halk edebiyatının iyi eğitim görmüş ozanlarından biri olan Âşık Ömer, Mevlevi tarikatına girmiş, Derviş Nihani takma adını kullanmıştır.
Pek çok yerler dolaşan Ömer’in Divan’ında, “Hafız Âşık Ömer” ibaresinin yer alması, çeşitli kaynaklarda saz çaldığının kayıtlı olması nedeniyle “Âşık” unvanının verilebileceğine de işarettir.
Divan nüshaları Konya yazma eser kütüphanesinde, Mevlana müzesinde, bir de Hamza Yanar nüshasının kopyası Harun Seker de mevcuttur ve aynı kişinin 2001 yılında Korualan Folklörü adlı lisans tezinde de bu konu daha açık belirtilir.
Temmuz ayının 2. haftası Konya’nın Hadim ilçesinin Gezlevi (Korualan) köyünde anma şenlikleri yapılmaktadır. Âşık Ömer ölümünün üzerinden 301 yıl sonra 13 Temmuz 2008 günü köyünde anılarak çeşitli etkinliklerle hatırlanmıştır.
Eskiçağ Tarihçisi Hasan Bahar, bölgenin tarihçesini, Harun Şeker de Âşık Ömer’in Gezlevi’yle ilgili şiirlerini okumuştur. Bu kasabada Helim Mehmet ORHAN (80 – 90 küsur yaşında) Âşık Ömer’in anne tarafından olduğunu kendisi söylemiştir. Âşık Ömer’in baba tarafından ise köydeki (Omarlar – Ömerler) soyundan olduğu herkes tarafından bilinmektedir.
Bu konuda son dönemde “Âşık Ömer üzerine Mülahazalar” adlı çalışmayı da Orhan Yavuz ve Y. Karasoy yapmıştır. Halen konu üzerinde araştırmalar devam etmektedir. Günümüzde akrabası olan Mehmet Orhan, hayâttadır. Bu konuda “Âşık Ömer’in Şeceresi” adlı çalışmada da Harun Şeker kimlerden hangi kuşaktan olduğunu belirtmektedir. Araştırmalar sonucunda, Konya – Koyunoğlu müzesinde eser tespit etmiştir.
5244 numarada aslından kopya edilmiş, harekesiz 80 sahifedir. 1920 yılında basılmıştır. 3096 ve 3102 numaralarda Türkçe baskısı mevcuttur. 51945 numarada ise, Hamza Yanar nüshasının aynısı mevcut. Ancak kenarlarında Şah İsmail hikâyesi vardır, tarihi yoktur. Yani şu an, 3 adet eser Konya Yazma Eserler Müzesi’nde, 3 adet eser Konya Koyunoğlu Müzesi’nde, ayrıca 1 adet Hamza Yanar nüshası bulunmaktadır.
Hayra Hizmet Vakfı Nüshası, 1925’te Marifet matbaasında basılmıştır. Bu yazmada Harun Şeker tarafından tespit edilmiştir. Azerbaycan’dan da Ali Barzende Türk adlı araştırmacının elindeki Kerem ve Aslı hikâyesinin kenarında elyazma olarak, üç şiirinden kesitler olduğunu göndermiştir. Bu konudan sonra Âşık Ömer’in Türk cumhuriyetlerininde de tanındığı sonucuna varıldı.
Bir başka yazma ise, İstanbul Süleymaniye nüshasıdır. Ali Barzende, Türk tarafından Harun Şeker’e Azerbaycan’dan gönderilen el yazma, 3 yaprakta da Ömer’in şiirlerinden birkaçı bulunuyor. Aslı Kerem hikâyesinin kenarına yazılan şiirlerle bu nüsha Türkiye dışındaki Âşık Ömer şiirlerinde bir ilktir.
Son dönem araştırmalarında ortaya çıkarmıştır ki Aydın’da Âşık Ömerî ile Âşık Ömer karıştırılmıştır. Yani Aydın’da 1800’lü yıllarda ölen Âşık Ömerî adında yaşayan Âşık Ömer’i taklit etmeye çalışan bir şair olduğu bilinmektedir.
Kaynak: tr.wikipedia.org