Ağır semâî formu, beste formundan hemen sonra fasıllardaki sıraya göre yer alırlar. Adından da anlaşıldığı gibi yapısı ağır, etkili bir formdur.
Küçük usûllerle ölçülmüşlerdir. Ağır semâîlerde kullanılan usûller 10/4’lük Ağır aksak semâî, 10/8’lik Aksak ssemâî ve 6/2’lik Ağır sengin semâî‘dir.
Ağır semâîler, yapı itibariyle beste formunu andırırlar. Hane, terennüm gibi bölümler bestede olduğu gibi semâîlerde de bulunur.
Ancak küçük usûllerle ölçülmüşlerdir. Küçük usûllerle yapılmalarından dolayı Ağır semâîler daima Bestelerden sonra ikinci sırayı alırlar.
Güfteli kısımla aynı veya değişik usûlle bestelenebilen terennümler, ilk iki mısradan sonra ve başlı başına bir bölüm teşkil edecek uzunlukta ise, form “Nakış ağır semâî” adını alır.
Aksak semâî ya da Sengin semâî usulünde bestelenip, fasıllarda bestelerden sonra, şarkılardan önce okunan eserlerdir. Bestelerden farkları, mutlaka Sengin semâî ya da Aksak semâî usulünde olmalarındadır.
Ezgisel akışları şöyledir:
1. Mısra
Terennüm
2. Mısra
Terennüm
3. Mısra
Terennüm
4. Mısra
Terennüm
