Hümâyûn makâmı; dizisi, kararı, güçlüsü, seyri ve donanımı ile, makâma âit şarkılar ve diğer formdaki eserlerin; bütün bilgileri, sözleri, notası ve video yorumları.
Hümâyûn makâmı özellikleri
Makâma, Hicaz hümâyûn makâmı da denir.
- Durağı: Dügâh perdesidir.
- Seyri: Çıkıcı-inicidir. Bâzen çıkıcı olarak kullanılmıştır.
- Dizisi: Yerinde Hicaz dörtlüsüne Nevâ perdesinde bir Bûselik beşlisinin eklenmesiyle meydana gelmiştir.
- Güçlüsü: Hicaz dörtlüsü ile Bûselik beşlisinin ek yerindeki Nevâ perdesidir. Üzerinde Bûselik çeşnili yarım karar yapılır.
- Yeden’i: Rast perdesidir. Bâzen bakiye diyezli sol Nim Zirgüle perdesi kullanılmıştır.
- Donanımı: Si için bakiye bemolü, do için bakiye diyezi donanıma yazılır.
Makâmın seyri
Makâm, Hicaz makâmı gibi inici-çıkıcı seyre sâhip olduğundan, seyrine genellikle güçlü sesi civarından başlanır. Dizinin seslerinde karışık gezinilerek Neva perdesinde asma kalış yapılır. Sonra dizinin üst tarafında bulunan Bûselik beşlisinin seslerine geçilir.
Hicaz makâmı gibi fazla genişleme seslerinin kullanılmadığı dizisi, üst taraftan Bûselik beşlisi olarak genişleme yapar. İnici seslerin gelişine göre Acem perdesi bâzen Fa bakiye diyez alarak Evç perdesi olur. Bu durumda Neva’da bir Rast beşlisi meydana gelir. Tekrar güçlü perdesinde kalış gösterilerek Hicaz Dörtlüsünün seslerine geçilir. Dügâh perdesinde tam karar yapılır.
Kaynak: eksd.org.tr
Makâmın tanıtımı videosu
