Türk sanat müziği bestekârlarımızdan Nevres Paşa; hayâtı, besteleri, sitemde bulunan şarkılarının bütün bilgileri, sözleri, notaları ve video yorumları.
Hayâtı
Mehmed Nevres Paşa, 14 Ağustos 1826 tarihinde, İstanbul’un, Beşiktaş semtinde dünyâya geldi. Babası, Varna muhafızı, Derviş Hasan Paşa’nın oğlu, gümrük müdürlerinden, Mehmed Bey’dir.
Daha on bir yaşında iken, Musahib Said Efendi’nin aracılığı ile, Enderûn’a alındı. Sultan II. Mahmud, bir münasebetle, çocuğu görmüş ve oğlu şehzâde Abdülaziz’in, hizmetine verilmesini emretmişti.
Böylece, daha o yıllarda, şehzâde ile, Nevres arasında, yıllarca sürecek, bir dostluğun, temeli atılmış oldu ve birlikte eğitim gördüler.
Sultan Abdülmecid’in, tahta çıkışı ile, Enderûn’a iade edildi. Burada bulundugu sürece, Arapça ve Farsça öğrendi, genel kültürünü, ilerletti. O sıralarda, burada hocalık etmekte olan, Kemani Rıza Efendi‘nin kızı, Fatma Zehra Hanımla, evlendi. Böylece, kayınbabasından, müzik ve keman çalmasını öğrendi.
Daha sonra, yeniden, şehzâde Abdülaziz’in, hizmetine verildi. Aradan altı yıl geçtikten sonra, Sultan Mecid ölmüş, yerine arkadaşı, Abdülaziz, Osmanlı tahtına oturmuştu. Çok geçmeden, ikinci mâbeyinciliğe getirildi.
Çok şakacı, nükteyi seven, oldukça senli – benli, bir kimse olan, Nevres Paşa, bunların dozunu, sık sık kaçırmış, eski çocukluk arkadaşının, bir hükümdar olduğunu unutarak, zaman zaman, görev değiştirmek zorunda kalmıştır.
Padişah, kendisini sevmekle birlikte, bu tür hareketlerine de, kızarmış. Bu nedenle, Saray Ahırları müdürlüğü, Çatalca Kaymakamlığı, Rumeli Beylerbeyliği, Meclis-i Vâlâ üyeliği, Bursa mutasarrıflığı gibi, görevlerde bulunmuştur.
1862 yılında, Başmâbeyinci olduktan, kırk gün sonra, Maliye nâzırı oldu ve başarılı işler yaptı. Bir yıl sonra, Maarif nâzırı oldu ise de, kırk gün sonra, Bursa’ya sürgün edildi. Bu görevi, kabul etmediği için, istifa ederek, açıkta kaldı.
Bunlardan başka, daha pek çok görevlerde, bulunduktan ve saraya girip çıktıktan, sonra, son olarak, 1871 yılında, kesin olarak, istifa edip, devlet hizmetinden ayrıldı.
Aynı sıralarda, hastalanarak, tedâvi için, Nice’ye gitti. 23 Kasım 1872 tarihinde, orada öldü. Cenazesi, istanbul’a getirilerek, Kanlıca Tekkesi karşısındaki, mescidin mezarlığına, gömüldü. Şâir Fevzi’nin, tarih mısraı şudur: “Nûş kıldı ecelin, câmını Nevres Paşa”
Bu uzun yıllar içinde, gerek padişahtan, gerekse, yabancı ülkelerden, hayli nişanlar ve hediyeler aldı, iltifat ve itibar gördü. İçkiye ve keyfine düşkün bir kimseydi.
Beşiktaş ve Kanlıca’da otururdu.Nevres Paşa’dan, çok az eser kalmıştır. Sözleri Bayburtlu Zihni’ye âit olan, şehnaz divan, uşşak makâmındaki, müstezad ve bir de muhayyer makâmında şarkısı biliniyor.