Aslen Malatyalı olan Koca Mehmet Râgıp Paşa, 1698 yılında İstanbul’da dünyâya geldi. Babası defterhane kâtibi Şevki Mustafa Efendidir. Küçük yaşta babasının yanında Doğu dillerini öğrendi, iyi bir öğrenim gördü. Bağdat defterdarlığı, Sadaret mektupçuluğu gibi memurluklarda bulundu, bilim, edebiyat ve idare işlerinde gösterdiği başarı, Bağdat valisi Ahmet Paşanın takdirini kazandı, vali için yazdığı kaside de para bağışı ile mükafatlandırıldı.
1739 yılında Rusya ile imzalanan Belgrad Antlaşması’nın Osmanlılar lehine hükümler içermesinde etkisi oldu. Bu başarısı üzerine 1740 yılında Reisülküttaplığa (bugünkü Dışişleri Bakanlığı), 1743 yılında vezirlik rütbesi ile Mısır valiliğine atandı. 1748 yılında Kubbe veziri olarak İstanbul’a çağrıldı ve Aydın muhasıllığı (vergi toplama) ile görevlendirildi.
1750 yılında Sayda, 1755 yılında Rakka, Halep valiliklerinde bulundu. Bir okuma tutkunu olan Mehmet Râgıp Paşa, valiliklerinde bulunduğu yerlerden yazma eserler topladı. 1757 yılı Ocak ayında Osmanlı padişahı III. Osman’ın sadrazamı olarak sadarete geldi. Sultan III. Mustafa zamanında da sadrazamlığa devam etti.
1753 yılında III. Mustafa’nın dul kız kardeşi Saliha Sultan ile evlendi. Vilayetlerde asayişin korunması, maliyenin düzeltilmesi, askerin disiplinli eğitimi, savaş gemileri yapımı, Laleli Camii inşası, Koca Mehmet Râgıp Paşa’nın sadrazamlığı sırasında gerçekleşti.
Avrupa Devletleri arasındaki Yedi Yıl Savaşı sırasında Osmanlı Devleti’ni savaşın dışında tuttu. III. Mustafa’nın İstanbul’da başlattığı imar hareketine katıldı ve Koska’da (Laleli) kütüphane, çeşme, mektep yaptırdı. Kendi servetini kültür yatırımlarına harcamak istiyordu. Daha önce vali olarak bulunduğu yerlerde yaptığı gibi, İstanbul kütüphanelerinden de yazma eserler topladı. Bilim adamlarının övgü ile bahsettiği bir kütüphane yarattı.
Devlet adamlığını ve edebi kişiliğini bir arada yürüten Koca Mehmet Râgıp Paşa, üç dilde şiirler yazdı. Şiirleri hikmet (felsefe) ağırlıklı idi. 18. yüzyıl divan şiirinin beli başlı temsilcileri arasında yer aldı. Yaşarken şiirlerini toplayamamış ancak ölümünden sonra (1836, 1859) şiirleri düzenli bir divan halinde toplanmıştır.
Koca Mehmet Râgıp Paşa’nın günümüze kadar gelen ve İstanbul kütüphanelerinin bazılarında asılları bulunan diğer eserleri ise; “Münşead Mecmua”, “Tahrik ve Tevfik” (I. Mahmut ile Nadir Şah arasındaki yazışmaları ve elçiler arasındaki görüşmeleri içerir), “Safinat al Râgıp”tır. (Arapça muhezarat kitabı) 1763 yılında vefat eden Koca Mehmet Râgıp Paşa, İstanbul Koska’da kendi adını taşıyan kütüphanenin yanında gömülüdür.
Kaynak: eskimalatya.com
