Türk sanat müziği bestekârlarımızdan Ali Rızâ Avni Tınaz; hayâtı, besteleri, sitemde bulunan şarkılarının bütün bilgileri, sözleri, notaları ve video yorumları.
Hayâtı
Ali Rızâ Avni Tınaz, 1931 yılında, İzmir’in Aziziye mahallesinde dünyâya geldi. Babası, Hüseyin Avni Bey, annesi, Şefika Hanım’dır.
1935 yılında, babasının memuriyeti dolayısıyla, Ankara’ya yerleştiler. İlk ve orta öğrenimini Ankara’da tamamladıktan sonra, İzmir Yüksek Ticaret ve İktisat Mektebi’ni bitirdi ve ardından, Gaziemir İkinci Ulaştırma Mektebi’nde yedek subaylığını yaptı. İlk memuriyetine, Salihli’deki Demirköprü Barajı’nda başladı.
1964 yılında, Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumu (T.R.T.) İzmir Radyosu’nda, göreve başladı. 1981 yılının Mart ayında, emekliye ayrıldı.
Ali Rızâ Avni Tınaz, 1985 yılında, Ege Üniversitesi Konservatuvarı’na, öğretim görevlisi olarak tayin edildi. Burada, müzik tarihi ve form bilgisi dersleri verdi.
Bu arada, Türk Müziği Yayınları müdürlüğü, T.R.T. Genel Müdürlüğü, Türk Sanat Müziği Repertuvar Kurulu, Danışma Kurulu üyeliklerinde, Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları 3. İşletme Müdürlüğü Sosyal İşler ve Basın Bürosu Şefliği lokal müdürlüğünde bulundu.
Kurtuluş savaşı esnasında, İzmir’e ilk giren süvari teğmeni olan babası, “Tınaz” soyadını, bu savaşta katıldığı, Afyon’daki Tınaztepe’de çarpışması sebebiyle almış, ancak, Ali Rızâ Avni, meslek hayâtı boyunca, Tınaz soyadını pek kullanmamıştır. 29 Mart 1995 tarihinde, vefât etmiş ve ertesi gün, Buca Yeni Mezarlığa defnedildi.
Ortaokulda, müzik hocası, Saip Egüz’den aldığı; nota ve solfej dersleriyle, mûsiki bilgisini arttıran Ali Rızâ Avni, 1945 yılında, bir süre Ankara Mûsiki Derneği’ne devam etmiş, burada; Hayri Yenigün, Mehmet Fehmi Tokay, Nuri Halil Poyraz gibi hocalardan faydalanmıştır.
Ayrıca, Refik Fersan, Münir Nurettin Selçuk, Yesârî Âsım Arsoy, Reşat Aysu gibi mûsikişinaslarla çalışmıştır. Devlet Demiryolları’ndaki görevi sırasında kurduğu, Türk mûsikisi korosuyla, birçok konser vermiştir. Bazı şiirler de yazan Ali Rızâ Avni, 1950 yılında, bestekârlığa başlamıştır.
Bestelediği ilk eser, güftesi Seyyid Nizamoğlu’na ait, “Deldi bağrım bülbül-i bîçâre nâlânın senin” mısraıyla başlayan, nevâ ilâhisidir. Onun, 150’nin üzerinde eser bestelediği bilinir.
Güftelerinin çoğu kendisine, bazıları Bedri Noyan‘a aittir. Mevlevî âyini, durak, tevşih ve ilâhi gibi dinî mûsiki formlarının yanı sıra, çeşitli makamlarda takım (peşrev, I. beste, II. beste, ağır semâi, yürük semâi, saz semâisi), kâr ve şarkılar bestelemiştir.
Ali Rızâ Avni, 1948 – 1988 yılları arasında, çeşitli gazete ve dergilerde, bugün örneğine pek az rastlanan, 187 adet eleştiri ve bilimsel makale şeklinde müzik yazıları yayımlamıştır.
Bu gazete ve dergilerden tesbit edilebilenler şunlardır: Demokrat İzmir, Ege Ekspres, Yeni Asır; Musiki Mecmuası, Musiki ve Nota, Mızrap. Reşat Aysu‘nun, kürdili-hicazkâr makâmında bestelediği, saz semâisinin melodileriyle başlayan, “Ses ve Saz Dünyâmızdan” adlı radyo programı, 1961 yılından itibaren, otuz yedi yıl devam etmiştir.
En uzun soluklu program olması dolayısıyla, Guinness rekorlar kitabına geçen bu programdan başka, “Müzik Dünyâmızdan Portreler”, “Bir Bestecimiz Var”, “Yaşayan Bestecilerimiz” adı altında, programlar düzenlemiştir. Ali Rızâ Avni’nin en önemli yönü, arşivciliğidir.
1941 yılından beri topladığı, Türkiye’deki bestekârların değişik dönemlerine ait, 4.000’den fazla fotoğraf, 8.000 taş plak ve 1.400 makara bandını, sağlığında, Ege Üniversitesi Devlet Türk Mûsikisi Konservatuvarı’na bağışlamıştır. Vefatından sonra geride bıraktıkları, konservatuvar kütüphanesiyle, odasında korunmaktadır.
Kaynak: islamansiklopedisi.info